Als je de AEX volgt, zie je de stand elke dag op en neer gaan. Soms flink ook. En vaak komt dat door een paar grote namen die extra zwaar wegen in de index.
Denk aan ASML, Shell en Unilever, bedrijven die zó groot zijn dat hun koersbewegingen de hele AEX kunnen laten stijgen of dalen.

Ik beleg al jaren in de AEX en heb vaak gezien hoe deze zwaargewichten de toon zetten. Daarom leg ik je graag uit waarom ze zo belangrijk zijn, en hoe dat precies werkt.

Wat zijn “zwaargewichten” in de AEX?

De AEX bestaat uit de 25 grootste beursgenoteerde bedrijven van Nederland. Maar niet elk bedrijf telt even zwaar mee.

De weging in de AEX hangt af van de beurswaarde (oftewel: marktkapitalisatie).
Hoe groter een bedrijf is, hoe meer invloed het heeft op de stand van de index.

• Een bedrijf met een waarde van €300 miljard (zoals ASML) heeft dus véél meer invloed dan een bedrijf met €5 miljard.

• De AEX is zo opgebouwd dat de top 3 bedrijven vaak meer dan 40% van de hele index vormen.

Kort gezegd: als de zwaargewichten bewegen, beweegt de hele AEX mee.

ASML – de motor van de AEX

ASML is de grootste speler in de AEX en vaak goed voor 20% of meer van de totale index.
Het is een wereldleider in chipmachines, en omdat de chipsector booming is, is ASML de afgelopen jaren enorm gegroeid.

Dat heeft een groot voordeel voor de AEX:

• Als ASML stijgt, tilt het de hele index omhoog.
  Maar ook een nadeel:

• Als ASML een slechte dag heeft, kan dat de AEX flink drukken, zelfs als de rest van de bedrijven wél stijgen.

Ik zeg wel eens: de AEX danst op het ritme van ASML.

Shell – de stabiele kracht

Shell is al decennialang een zwaargewicht in de AEX. Het is een van de grootste energiebedrijven ter wereld en speelt een sleutelrol in de index.

Shell beweegt vaak minder heftig dan een technologiebedrijf als ASML, maar de invloed is nog steeds enorm.

• Als de olieprijs stijgt, doet Shell het goed, en dat trekt de AEX mee omhoog.

• Als de olieprijs daalt of er onrust is op de energiemarkt, kan dat de index juist drukken.

Wat ik altijd prettig vind aan Shell, is dat het een stabiele dividendbetaler is. Daardoor brengt het rust in de AEX, zeker in onzekere tijden.

Unilever – de defensieve speler

Unilever is een ander zwaargewicht dat de AEX al jaren siert.
Het bedrijf maakt producten die we allemaal kennen: Dove, Lipton, Ben & Jerry’s…
Juist omdat het zulke dagelijkse producten zijn, beweegt Unilever meestal minder heftig dan bedrijven in de tech- of energiesector.

Daarom noemen we Unilever een defensief aandeel – het daalt minder hard in slechte tijden, maar stijgt ook minder snel in goede tijden.
Voor de AEX zorgt dat voor balans: als de markt vol spanning zit, houdt Unilever de schade vaak beperkt.

Hoe de weging de AEX beïnvloedt

Om te begrijpen hoe groot die invloed is, even een voorbeeld.

Stel:

• ASML weegt 20% in de AEX

• Shell weegt 15%

• Unilever weegt 10%

Dat betekent dat deze drie bedrijven samen al 45% van de hele AEX vormen.
Als ASML met 3% stijgt, Shell met 1% daalt en Unilever stabiel blijft, dan eindigt de AEX nog steeds flink hoger, simpelweg omdat ASML zó zwaar meeweegt.

Daarom zie je soms dat de AEX stijgt, terwijl de meeste bedrijven in de index eigenlijk dalen.

De keerzijde: concentratierisico

Zwaargewichten maken de AEX sterk, maar ook kwetsbaar.
Als een paar grote bedrijven tegenvallen, kan dat de hele index meesleuren.

In 2022 bijvoorbeeld zakte de AEX flink doordat ASML en andere techbedrijven wereldwijd daalden.
De rest van de bedrijven konden dat verlies niet compenseren.

Het is dus belangrijk om te onthouden: de AEX lijkt breed, maar in werkelijkheid hangt hij zwaar aan een paar touwtjes.

Mijn ervaring als AEX-belegger

Ik heb door de jaren heen geleerd om niet alleen naar “de AEX” te kijken, maar ook naar wie hem beweegt.
Als de AEX stijgt, check ik altijd even of dat door ASML komt, of dat meerdere bedrijven bijdragen.

Persoonlijk vind ik het juist mooi om te zien hoe deze zwaargewichten samenwerken:

• ASML zorgt voor groei,

• Shell voor stabiliteit,

• Unilever voor defensie.

Samen vormen ze een stevig fundament voor de Nederlandse beurs, en dat maakt de AEX uniek.