Als je al even meedraait in de wereld van beleggen, weet je dat de AEX-index een van de belangrijkste barometers is voor het economische klimaat in Nederland. Maar hoe is deze index eigenlijk ontstaan? Hoe heeft hij zich ontwikkeld door de jaren heen? En wat kun jij als belegger met die ontwikkeling?
In dit artikel geef ik je een compleet overzicht van de groei en veranderingen van de AEX sinds de oprichting in 1983 — met praktijkgerichte inzichten die je direct kunt toepassen.
Het begin: introductie van de AEX in 1983
De AEX (Amsterdam Exchange Index) werd op 4 maart 1983 gelanceerd met een startwaarde van precies 100 punten. De index werd in het leven geroepen door de Amsterdamse effectenbeurs om de prestaties van de belangrijkste Nederlandse aandelen overzichtelijk weer te geven in één getal.
In het begin bestond de AEX uit 13 bedrijven, waaronder namen als Shell, Philips, Unilever en ABN AMRO. Later groeide dit uit naar de huidige 25 grootste beursgenoteerde ondernemingen op basis van handelsvolume en marktkapitalisatie.
Grote stappen in de ontwikkeling van de AEX
Door de jaren heen is de AEX flink veranderd. Zowel qua koers als samenstelling. Hieronder neem ik je mee langs de belangrijkste fases in de ontwikkeling.
1. De jaren ’80 en begin ’90: opbouwfase
In de eerste jaren klom de AEX gestaag omhoog. Het economische herstel na de oliecrises van de jaren ’70, gecombineerd met liberalisering van markten, zorgde voor een gunstig beursklimaat.
2. Eind jaren ’90: internetzeepbel
Rond 1999–2000 piekte de AEX tot boven de 700 punten. Vooral tech-aandelen zoals KPN, Getronics en CMG kregen torenhoge waarderingen.
Zoals je weet, barstte de internetzeepbel in 2000. De AEX verloor in korte tijd meer dan 60% van zijn waarde.
3. 2008: kredietcrisis
De wereldwijde financiële crisis sloeg ook hard toe in Nederland. In maart 2009 stond de AEX zelfs even onder de 200 punten. Banken, verzekeraars en bouwbedrijven kregen zware klappen.
4. 2010–2020: herstel en nieuwe leiders
Vanaf 2012 begon een structureel herstel. Bedrijven als ASML, Prosus en Adyen groeiden uit tot de nieuwe zwaargewichten van de index. De technologiesector kreeg meer invloed, terwijl traditionele namen als PostNL en Vopak verdwenen.
5. 2020–nu: coronacrisis en snelle stijging
De AEX zakte begin 2020 scherp in door corona, maar herstelde opmerkelijk snel. In 2021 brak de index door de magische grens van 800 punten. Een combinatie van lage rentes, sterke bedrijfswinsten en wereldwijd herstel dreef de koersen omhoog.
De samenstelling van de AEX: steeds in beweging
Wat veel beleggers niet weten: de AEX wordt elk kwartaal herwogen, en jaarlijks geherbalanceerd. Dat betekent dat bedrijven in de index kunnen stijgen of verdwijnen op basis van handelsvolume en marktkapitalisatie.
Zo kwamen recent bedrijven als Exor, Inpost en Universal Music Group in de index. En bedrijven als SBM Offshore of Arcadis verdwenen weer.
Het is dus geen statische lijst — de AEX groeit en verandert mee met de economie.
Wat betekent deze ontwikkeling voor jou als belegger?
De ontwikkeling van de AEX toont vooral één ding: de kracht van langetermijnbeleggen. Ondanks crashes, recessies en geopolitieke spanningen, staat de index vandaag de dag op een veelvoud van zijn beginwaarde.
Als je herbelegd had en rustig was gebleven tijdens dips, had je een indrukwekkend rendement opgebouwd.
Ook is het belangrijk om te weten wat er ín de AEX zit. Tegenwoordig is het aandeel van tech en chipbedrijven veel groter dan vroeger. Dat betekent ook: meer volatiliteit, maar ook meer groeipotentie.
Mijn visie: blijf volgen, maar kijk verder dan alleen de AEX
Persoonlijk gebruik ik de AEX als referentie, maar ik beleg breder dan alleen Nederland. De AEX is namelijk vrij klein en sectorgericht. Toch is het een uitstekende graadmeter voor het sentiment onder Nederlandse beleggers.
Mijn advies: gebruik de AEX als hulpmiddel om het marktsentiment te volgen, maar stel je portefeuille zo samen dat je wereldwijde spreiding hebt. Denk aan ETF’s die ook de VS, Azië en opkomende markten meenemen.
