De AEX-index (Amsterdam Exchange Index) is dé barometer voor de prestaties van de 25 grootste beursgenoteerde bedrijven in Nederland. Sinds de oprichting in 1983 is de AEX uitgegroeid tot een belangrijke graadmeter voor de Nederlandse economie. Maar hoe heeft de AEX zich door de jaren heen ontwikkeld? Wat waren de pieken en dalen? En wat betekent dit voor beleggers? In dit artikel geef ik een uitgebreide analyse van het verloop van de AEX, van het ontstaan tot de meest recente ontwikkelingen.

Ontstaan van de AEX in 1983

De AEX werd gelanceerd op 4 maart 1983 met een startwaarde van precies 100 punten. Het idee was om de prestaties van de belangrijkste Nederlandse beursbedrijven samen te voegen in één indexcijfer. Dit zou beleggers een duidelijk beeld geven van de algemene markttendensen.

In de beginjaren bestond de index uit 13 bedrijven, waaronder grote namen zoals Shell, Unilever, Philips en ABN AMRO. Deze bedrijven vormden de kern van de Nederlandse economie en waren toonaangevend op het gebied van energie, industrie en financiën.

De Jaren ’80: Groei en Oliecrisis

De AEX kende een stabiele groei in de jaren ’80. De economische omstandigheden verbeterden en bedrijven zagen hun winsten toenemen. De oliecrisis uit de jaren ’70 had zijn sporen nagelaten, maar de herstellende wereldeconomie zorgde voor nieuwe kansen.

• In 1987 vond echter een forse correctie plaats, bekend als Black Monday. De AEX verloor in korte tijd ruim 20% van zijn waarde. Dit was het eerste grote verliesmoment voor de index.

De Jaren ’90: Internetzeepbel en Sterke Groei

De jaren ’90 werden gekenmerkt door de opkomst van de technologiesector. De AEX profiteerde van de wereldwijde interesse in internet- en technologiebedrijven. De index steeg in 1999 naar een all-time high van 703 punten.

Echter, in 2000 barstte de internetzeepbel. Technologiebedrijven zoals KPN, Getronics en CMG verloren enorme hoeveelheden beurswaarde. De AEX daalde in korte tijd met meer dan 60% en bereikte een dieptepunt van 218 punten in 2003.

2008: Kredietcrisis en Economische Recessie

De kredietcrisis van 2008 veroorzaakte een wereldwijde economische recessie. De AEX, die in 2007 nog rond de 550 punten stond, zakte in maart 2009 naar een dieptepunt van 199 punten. Dit was een van de zwaarste dalingen in de geschiedenis van de index.

Bedrijven zoals ING, ABN AMRO en Aegon werden zwaar getroffen. Banken moesten worden gered door de overheid, en de aandelenmarkten beleefden een ongekend volatiele periode.

2010-2020: Herstel en Groei

Na de kredietcrisis volgde een periode van geleidelijk herstel. De AEX herstelde zich sterk, vooral dankzij de prestaties van ASML, Unilever en Shell. De technologiesector werd steeds belangrijker, terwijl traditionele industrieën zoals olie en gas hun dominante positie langzaam verloren.

In 2020 raakte de AEX opnieuw in een crisis, dit keer door de coronapandemie. De index zakte van 632 naar 404 punten, een daling van bijna 36% in enkele weken. Na ingrijpen van centrale banken en overheden herstelde de AEX echter snel en steeg zelfs naar nieuwe recordhoogtes in 2021.

2022: Inflatie en Renteverhogingen

In 2022 kreeg de AEX te maken met nieuwe uitdagingen. De oorlog in Oekraïne zorgde voor economische onzekerheid en stijgende energieprijzen. Daarnaast leidde de hoge inflatie tot renteverhogingen door centrale banken, wat de markten opnieuw onder druk zette.

De AEX daalde in 2022 met 13,65% en sloot het jaar af op 689 punten. Met name technologiebedrijven kregen klappen, terwijl olie- en energiebedrijven enigszins profiteerden van de stijgende prijzen.

2023: Herstel en Voorzichtig Optimisme

Na een moeilijk 2022 herstelde de AEX zich in 2023. Bedrijven zoals ASML, ASMI en Unilever profiteerden van toenemende vraag naar halfgeleiders en consumentengoederen.

De AEX bereikte in juli 2023 een recordhoogte van 949 punten, maar corrigeerde in de tweede helft van het jaar door zorgen over aanhoudende inflatie en mogelijke renteverhogingen. Het jaar werd afgesloten op 878 punten, een jaarrendement van 11,67%.

2024: Nieuwe Uitdagingen en Kansen

In 2024 blijft de AEX onder invloed van wereldwijde economische ontwikkelingen. De focus ligt op renteveranderingen, geopolitieke spanningen en de prestaties van grote bedrijven zoals ASML, Shell en Unilever.

Voor beleggers is het van belang om te kijken naar sectoren met groeipotentieel, zoals technologie en duurzame energie, terwijl defensieve aandelen zoals voedingsbedrijven mogelijk stabiliteit kunnen bieden.

Analyse van het Verloop van de AEX

Als we het gehele verloop van de AEX sinds 1983 bekijken, zien we een patroon van groei, crisis en herstel. Ondanks meerdere crises – zoals de internetzeepbel, kredietcrisis en coronapandemie – heeft de AEX zich telkens weten te herstellen.

• Langetermijntrend: De AEX heeft zich op lange termijn bewezen als een index die stijgt, ondanks tijdelijke correcties.
• Volatiliteit: De index is relatief volatiel, met sterke schommelingen in periodes van economische onzekerheid.
• Samenstelling: De verschuiving naar technologiebedrijven heeft de AEX meer groeigericht gemaakt, maar ook kwetsbaarder voor tech-correcties.

Wat betekent dit voor beleggers?

Het verloop van de AEX toont aan dat tijd in de markt belangrijker is dan timing van de markt. Beleggers die in 1983 zouden zijn ingestapt, hebben ondanks meerdere crises een gemiddeld jaarrendement van ongeveer 7% per jaar behaald.

Toch is het belangrijk om verder te kijken dan alleen de AEX. Spreiding over meerdere indices en sectoren kan helpen om risico’s te verminderen en kansen te benutten.

De AEX – Een Graadmeter voor de Nederlandse Economie

De AEX heeft sinds zijn oprichting een indrukwekkend traject afgelegd. Van een startwaarde van 100 punten in 1983 naar pieken boven de 900 punten in 2023. Ondanks periodes van volatiliteit en correcties heeft de index zich telkens hersteld en nieuwe hoogtes bereikt.

Voor beleggers blijft de AEX een waardevolle graadmeter voor de prestaties van de Nederlandse economie. Maar het verloop van de index laat ook zien dat spreiding over sectoren, regio’s en activaklassen essentieel is om succesvol te blijven in tijden van economische onzekerheid.