De AEX-index is sinds 1983 de belangrijkste graadmeter voor het beursklimaat in Nederland. Of je nu een beginnende belegger bent of al jaren meedraait, het is cruciaal om de historie van de AEX te begrijpen. Alleen dan zie je het grotere plaatje en weet je hoe de Nederlandse beurs heeft gereageerd op crises, groei, technologie en internationale ontwikkelingen.

In dit artikel neem ik je mee langs de belangrijkste momenten uit de AEX-geschiedenis. Van de start in de jaren ’80 tot de recordhoogtes van vandaag. Wat zijn de lessen die je als belegger kunt trekken uit deze historie?

De oprichting van de AEX in 1983

Op 4 maart 1983 werd de AEX officieel gelanceerd. De index begon op een basiswaarde van 100 punten en bestond toen uit 13 aandelen, waaronder Shell, Philips, Unilever en KLM. Het doel was om een duidelijke graadmeter te creëren voor het sentiment op de Amsterdamse beurs.

In die tijd waren computers nog niet ingeburgerd op de beursvloer. Orders werden telefonisch of handmatig verwerkt. De introductie van een index was destijds een revolutionaire stap in de richting van transparantere financiële markten.

De jaren ’80: gestage opbouw

De beginjaren van de AEX stonden in het teken van herstel. De wereldeconomie trok weer aan na de oliecrises van de jaren ’70. De index groeide langzaam maar zeker. Toch kende 1987 een flinke schok: de bekende Black Monday. De AEX verloor toen op één dag meer dan 12%, een ongekende beweging voor die tijd.

De jaren ’90: technologie, groei en hype

In de jaren ’90 raakte de wereld in de ban van technologie en internet. De beurs kende een ongekende hausse. Ook de AEX ging mee in deze groei en bereikte in 2000 een piek van ruim 700 punten.

Techbedrijven als Getronics en KPN werden zwaar overgewaardeerd. Het gevolg? De dotcomcrash. Vanaf maart 2000 verloor de AEX in slechts drie jaar tijd meer dan 60% van zijn waarde. In 2003 stond de index op een dieptepunt van rond de 218 punten.

2008: kredietcrisis en beursbloedbad

De volgende grote klap kwam in 2008, toen de Amerikaanse huizenmarkt instortte en Lehman Brothers failliet ging. Banken wereldwijd kwamen in de problemen, ook in Nederland. ING en ABN AMRO moesten worden gered. De AEX daalde binnen een jaar van 550 naar 199 punten.

Deze periode maakte duidelijk dat de AEX niet immuun is voor mondiale economische schokken. Beleggers die zich hadden laten verleiden door jarenlange groei, werden hard getroffen.

2010–2020: herstel en nieuwe koplopers

Na 2009 begon de AEX langzaam aan een nieuw herstel. Belangrijke veranderingen in de samenstelling van de index gaven het een nieuw gezicht. Traditionele zwaargewichten als Fortis en KPN maakten plaats voor bedrijven zoals ASML, Adyen en Prosus.

Met name ASML groeide uit tot dé motor van de AEX. Vanaf 2015 steeg het aandeel explosief, wat de hele index mee omhoog trok. In 2020 leek alles opnieuw in te storten tijdens de coronacrash, toen de AEX in maart tijdelijk daalde van 630 naar 404 punten. Maar net zo snel volgde het herstel.

2021–2024: records en correcties

In 2021 bereikte de AEX een nieuwe mijlpaal: de 900-puntengrens werd doorbroken. Beleggers vertrouwden op herstel, centrale banken hielden de rente laag, en grote techbedrijven stuwden de index naar nieuwe hoogtes.

Maar in 2022 kwam de klap: inflatie, oorlog in Oekraïne, stijgende energieprijzen en renteverhogingen zorgden voor een daling van bijna 14%. De index sloot dat jaar af op 689 punten.

In 2023 herstelde de markt zich. ASML, Shell en Unilever herwonnen terrein en nieuwe sectoren zoals duurzame energie en digital finance kregen aandacht. De AEX bereikte zelfs een recordhoogte van 949 punten in juli 2023, om daarna licht te corrigeren.

Wat leren we van de historische AEX?

Als je iets leert van de historie van de AEX, dan is het wel dit:

• De markt herstelt altijd: na elke crisis kwam een nieuwe groeifase.
• Beleg met geduld: paniekverkopen tijdens crashes leiden vaak tot gemiste kansen.
• Diversificatie is essentieel: de samenstelling van de AEX verandert, en dat moet je portefeuille ook doen.
• Sectoren komen en gaan: wie in 2000 alleen telecom had, verloor alles. Tegenwoordig domineren technologie en duurzame bedrijven.